Nghệ thuật đệm đàn
Nghệ thuật đệm đàn
Đối với bất kì một người học piano chuyên nghiệp nào thì hoài bão và mục tiêu hàng đầu của họ là trở thành nghệ sĩ độc tấu. Nhưng thật buồn khi có không ít người cho rằng việc ai đó trở thành một nghệ sĩ đệm đàn là bởi vì người đấy đã không thành công trong lĩnh vực độc tấu. Có thể khẳng định rằng đây là một quan niệm hoàn toàn sai lầm và có phần thiếu tôn trọng đối với những nghệ sĩ đệm đàn piano thực thụ. Đệm đàn piano, nghe có vẻ đơn giản, nhưng đó là cả một nghệ thuật. Thậm chí để làm tốt được công việc của một nghệ sĩ đệm đàn có phần còn khó hơn nhiều so với một nghệ sĩ độc tấu.
Đệm đàn - đó là một nghề, trở thành người đệm đàn là do sự lựa chọn của người nghệ sĩ. Nghề này không nên được xem như là một giải pháp trong khi chờ đợi để trở thành nghệ sĩ solo. Có rất nhiều niềm vui được xem như những phần thưởng lớn trong cuộc đời người nghệ sĩ đệm đàn piano, đó là được làm việc với các nghệ sĩ biết ghi nhận thành quả của mình, là được học các trích đoạn biểu diễn nổi tiếng, là được khám phá nhân cách đáng trân trọng của nghệ sĩ biểu diễn và hơn hết là được biểu diễn âm nhạc.
Để trở thành người đệm đàn piano tốt, ngoài kĩ năng phối hợp nhuần nhuyễn với nghệ sĩ solo, tiếng đàn đệm phải thật sự hòa quyện với âm thanh của nghệ sĩ solo. Việc phối hợp âm thanh phải được tính toán cẩn thận để đạt được độ hòa quyện như mong muốn, hơi thở phải được kiểm soát nhưng không nên để quá căng thẳng. Người đệm đàn phải cố gắng đạt được sắc thái legato càng giống càng tốt với giọng hát của ca sĩ hoặc âm thanh của nhạc cụ của người biểu diễn. Ngoài ra, người đệm đàn cũng cần ý thức được rằng vì piano chỉ là một loại nhạc cụ có tính năng như bộ gõ, âm thanh được phát ra nhờ búa gõ lên dây đàn, nên dù có muốn đến đâu thì kết quả cũng sẽ không bao giờ đạt được sự hoàn hảo.
Một trong những thách thức lớn đối với người đệm đàn là phải duy trì cân bằng giữa giọng hát/âm thanh nhạc cụ solo và âm thanh của piano. Người đệm không thể áp dụng những chuẩn mực hòa âm của riêng mình. Ví dụ, khi nghệ sĩ piano thể hiện các bản nhạc của Brahms thì không thể áp dụng cường độ như vậy để thể hiện các giai điệu Debussy.
Người đệm phải tính tới quãng giọng của ca sĩ hoặc nhạc cụ chơi cùng, biết điểm mạnh và điểm yếu của nghệ sĩ solo, biết chất lượng âm thanh khán phòng và chất lượng piano mình đang sử dụng. Âm thanh mà nghệ sĩ cảm nhận trên sân khấu sẽ không giống với âm thanh nghe được trong khán phòng, vì vậy rất cần tới kinh nghiệm của người đệm.
Có một sự khác biệt cơ bản giữa việc đệm đàn cho ca sĩ và đệm đàn cho một nhạc cụ khác. Khi biểu diễn cùng với ca sĩ, nghệ sĩ piano phải có trách nhiệm chính trong việc tạo ra mức cân bằng hợp lí giữa giọng ca và tiếng đàn đệm. Khó khăn tồi tệ nhất đối với nghệ sĩ đệm đàn là việc chuyển dịch giọng. Rất nhiều ca sĩ chỉ vài giờ trước khi biểu diễn đột nhiên yêu cầu người đệm phải dịch xuống một tông hoặc cao lên một tông. Đối với ca sĩ, sự khác biệt giữa hát nốt này và nốt khác thường không lớn, nhưng đối với người đệm đàn piano thì đó là cả một vấn đề. Việc chuyển nốt cần phải được điều chỉnh và thường thì bản nhạc một khi đã được soạn với một số nốt chủ đạo rồi (đừng quên rằng phần lớn những nhạc sĩ thường là nghệ sĩ piano) thì rất khó để chuyển sang các nốt khác.
Rostropovitch và Richter
Khi biểu diễn thể loại sonata, nghệ sĩ độc tấu và người đệm piano đều có vai trò tương đối ngang bằng nhau, đó gần như là sự song tấu, đối đáp vô cùng tinh tế giữa hai nhạc nhạc cụ. Khi nghệ sĩ độc tấu phát ra giai điệu, người đệm đàn piano phải điều chỉnh âm lượng phần của mình xuống để tôn lên phần giai điệu chính, và nghệ sĩ độc tấu cũng làm điều tương tụ như vậy khi phần giai điệu chính được viết cho piano (phiên bản đầu tiên của sonatas dành cho violin của Beethoven được đặt tên là sonata dành cho piano và violon chứ không phải ngược lại!).
Những khó khăn về kĩ thuật kể trên mới chỉ là lướt qua những vấn đề mà người đệm đàn thường phải đối mặt và phải có đủ bản lĩnh để vượt qua. Hơn hết, người đệm đàn cần phải có phẩm chất cơ bản là biết hi sinh cá nhân, tính cách mạnh mẽ và biết linh hoạt như một nhà ngoại giao. Trong một số trường hợp, bằng kinh nghiệm và trình độ của mình, người đệm đàn có thể đưa ra đề xuất với nghệ sĩ solo.
Người đệm đàn phải biết khi nào nên nói và biết cách đáp lại trước những lời trách móc, vì “cái tôi” của nghệ sĩ solo thường rất dễ bị tổn thương. Bất kể điều gì diễn ra trong buổi tập, nhưng tại buổi biểu diễn, nghệ sĩ solo luôn là nhân vật chính và người đệm đàn vì thế cần phải bình tĩnh và linh hoạt xử lí tình huống.
Trung tâm gia sư Nhân Văn
VP : THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
VP 1 : 109 TÂN LẬP 2 , P.HIỆP PHÚ, QUẬN 9
VP 2 :294 HÒA HƯNG, P.13, QUẬN 10
VP 3 : ĐIỆN BIÊN PHỦ, P.22, Q.BÌNH THẠNH
VP 4: 453/94 NGUYỄN THỊ MINH KHAI KP 3 P, PHÚ HÒA BÌNH DƯƠNG(ĐỐI DIỆN TRƯỜNG TIỂU HỌC PHÚ HÒA 3)
VP : HÀ NỘI
NGÕ 22 TÔN THẤT TÙNG ĐỐNG ĐA HÀ NỘI
Điện Thoại : 028 3539 1819
Di Động : 0987 927 505 - 0907 750 044- 0919 138 768 - 0972 383848
- 10 bí mật dành cho những người mới tập đàn (12/09/2015)
- Học đàn liệu có khó? (23/08/2015)
- Học đàn organ cơ bản với kỹ thuật năm ngón năm nốt (14/08/2015)
- Hướng dẫn cách luyện ngón cho đàn piano (29/07/2015)
- Kĩ thuât giúp học tốt đàn organ (13/07/2015)